Kobiety chore na depresję, te zwłaszcza, które mają już za sobą doświadczenie depresyjnego nawrotu, zadają sobie pytanie, jak ciąża może wpłynąć na ich stan zdrowia. Czy może nastąpić nawrót depresji, a jeśli tak, to jaka wtedy jest możliwa pomoc.

W przypadku niezbyt nasilonych objawów zalecane są oddziaływania psychoterapeutyczne i psychoedukacyjne. Dwie najczęściej stosowane metody psychoterapii depresji, w tym depresji u kobiet w ciąży to psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT), której celem jest zmiana błędnych wzorców myślenia oraz psychoterapia interpersonalna (IPT), która skupia się na poprawie interakcji społecznych oraz radzenia sobie ze zmianami w życiu.

Pojawiły się ponadto doniesienia, oparte jednak jedynie na opisach przypadków o skuteczności fototerapii w leczeniu depresji niesezonowej u ciężarnych Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co jest bardziej niebezpieczne: nieleczona depresja w ciąży (częstsze występowanie zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej, słabe zaangażowanie matki) czy ekspozycja na leki przeciwdepresyjne w ciąży.

Okazuje się ponadto, że kobiety z epizodem dużej depresji w wywiadzie mają wysokie ryzyko nawrotu objawów podczas ciąży, które jest większe w przypadku zaprzestania przyjmowania przez nie leków przeciwdepresyjnych. Depresja i inne zaburzenia psychiczne u matki mogą mieć istotny wpływ na rodzinę, relację między nią a dzieckiem, co ma istotne znaczenie dla jego późniejszego rozwoju.

Ostatnie badania dowodzą, że dzieci matek depresyjnych częściej mają zaburzenia zachowania oraz nieprawidłowo rozwijają się emocjonalnie i poznawczo. Co więcej okazuje się, że depresja w ciąży zwiększa również ryzyko jej wystąpienia w okresie poporodowym, a wtedy te wszystkie opisane powyżej czynniki wpływają na dziecko znacznie dłużej. Dlatego też w przypadkach epizodów depresyjnych zwłaszcza w przypadku zagrożenia samobójczego metodą z wyboru jest farmakoterapia.

Decydując się na leczenie przeciwdepresyjne w ciąży konieczne jest założenie, że leki będą stosowane przez dłuższy czas, jako że pierwsze widoczne efekty obserwuje się po 2 tygodniach kuracji, a skuteczność z reguły oceniana jest dopiero po 4–6 tygodniach regularnego ich przyjmowania. Ryzyko w poszczególnych trymestrach ciąży jest różne, zarówno jeśli chodzi o wpływ leków na rozwój płodu, jak i skutki niepodjęcia leczenia.

Większość leków przeciwdepresyjnych należy do kategorii C według klasyfikacji amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA). Do kategorii C należą leki, dla których w badaniach na zwierzętach wykazano negatywny wpływ na płód, lecz brak jest odpowiedniej liczby dobrze udokumentowanych badań kontrolowanych u ludzi. Potencjalna korzyść może usprawiedliwiać użycie tych leków u kobiet ciężarnych pomimo ewentualnego ryzyka.

Piśmiennictwo:

• Rajewska-Rager A. : Czynniki związane ze skutecznością leków przeciwdepresyjnych o działaniu serotoninergicznym i noradrenergicznym. FARMAKOTERAPIA W PSYCHIATRII I NEUROLOGII, 2007, 4, 181–185.

Fot.: © Fotolia.com